Theo khảo sát của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, mỗi ngày Quảng Ninh phát sinh khoảng 1.100 tấn chất thải rắn sinh hoạt. Phần lớn lượng rác thải này được xử lý bằng cách đốt hoặc chôn lấp – phù hợp với điều kiện hiện tại nhưng về lâu dài có nguy cơ gây ảnh hưởng đến môi trường.
Theo Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (được phê duyệt tại Nghị quyết số 80/QĐ-TTg ngày 11/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ), toàn tỉnh quy hoạch 17 khu, cụm xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Đến nay, có 10 khu đã đưa vào vận hành, 3 khu đang đầu tư và 4 khu chưa triển khai. Nhiều dự án lớn, liên vùng chậm tiến độ, ảnh hưởng lớn đến năng lực xử lý rác thải chung của tỉnh. Điển hình như Trung tâm xử lý rác thải sinh hoạt đô thị Thống Nhất (do Tập đoàn INDEVCO làm chủ đầu tư, công suất 900 tấn/ngày) đang nợ đọng hơn 60 tháng. Ngoài ra, các dự án tại Mông Dương, Đông Ngư, Tài Xuyên, Trảng Lương cũng bị chậm tiến độ so với quy hoạch.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Công (thứ 3 bên phải) tìm hiểu về dây chuyền xử lý chất thải công nghiệp tại Nhà máy xi măng Lâm Thạch (tháng 9/2025).
Đặc biệt, năm 2025, 2 khu xử lý rác thải Cầu Cao (Vân Đồn) và Công Tơ (Hải Lăng) phải đóng cửa do không còn phù hợp quy hoạch; Hai khu ở Mông Dương và Thống Nhất cũng hoạt động hết công suất. Theo ông Đoàn Duy Vinh, Giám đốc Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh, đến năm 2026, nếu không có giải pháp kịp thời, mỗi ngày sẽ có khoảng 400 tấn chất thải rắn sinh hoạt không có nơi xử lý.
Trước thực trạng này, tỉnh Quảng Ninh đang tích cực thu hút đầu tư, khuyến khích các đơn vị nâng cao công suất, đổi mới công nghệ xử lý rác thải. trong đó, Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Long đang phát triển Sử dụng công nghệ khí hóa để sản xuất điện Khu xử lý rác thải Khe Giang (huyện Yên Tử). các được xem là giải pháp tiên tiến giúp xử lý triệt để tro, xỉ đồng thời tạo ra nguồn điện tái sử dụng. Theo Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Việt Long Lê Quang Thắng, mục tiêu của đơn vị là hoàn thành lộ trình đổi mới công nghệ vào năm 2026, qua đó góp phần hiện đại hóa và bền vững công tác xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh.
Ngoài ra, tỉnh cũng đang tìm hiểu sử dụng phương pháp đồng xử lý) trong nhà máy xi măng. Phương pháp đồng xử lý Sử dụng chất thải để đốt trong lò nung xi măng vừa tạo ra năng lượng vừa sử dụng tro để sản xuất xi măng. Giải pháp này giúp giảm chất thải, tiết kiệm chi phí, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và góp phần xây dựng nền kinh tế tuần hoàn.
Mới đây, Nhà máy xi măng Lâm Thạch (huyện Yên Tử) đã có văn bản đề xuất UBND tỉnh kêu gọi sử dụng phương pháp đồng xử lý để xử lý chất thải. Ông Nguyễn Trường Giang, Phó tổng giám đốc Nhà máy xi măng Lâm Thạch, cho biết: Đối với các đơn vị sản xuất xi măng, thuận lợi là có hệ thống lò nung clinker nhiệt độ cao từ 1.200 đến 1.800 độ, có khả năng đốt cháy hoàn toàn chất thải. Gần đây, nhà máy xử lý khoảng 100 tấn chất thải công nghiệp mỗi ngày, sử dụng nhiệt và phụ gia sinh ra để sản xuất xi măng. Hiện nay, các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đồng xử lý chất thải trong lò nung xi măng đã được Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành tại Thông tư số 46/2025/TT-BNMT, mở ra hướng mới trong việc xử lý chất thải, bao gồm cả rác thải sinh hoạt, trong các nhà máy sản xuất xi măng.
Nhà máy xi măng Lam Thạch hiện xử lý khoảng 100 tấn rác thải công nghiệp mỗi ngày.
Trên cơ sở đó, Nhà máy xi măng Lam Thạch đề xuất UBND tỉnh cho phép xử lý chất thải rắn sinh hoạt. Để chuẩn bị cho những việc trên, đơn vị đã tận dụng tốt hạ tầng trang thiết bị hiện có và đầu tư mới cho hoạt động đốt rác thải như kho chứa rác thải khép kín, ô tô, xe máy vận chuyển rác thải, thiết bị sơ chế rác thải, thiết bị đốt rác thải ở nhiệt độ nóng chảy clinker, dây chuyền phát điện dư… nhằm đạt công suất lên tới 1.000 tấn/ngày tùy theo lượng rác cung cấp.
Ông Nguyễn Như Hạnh, Phó Giám đốc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định, trên địa bàn tỉnh hiện có 4 nhà máy xi măng, có lợi thế tận dụng cơ sở hạ tầng hiện có (kho, lò nung) để xử lý chất thải. Các nhà máy này nằm gần các khu đô thị lớn, phát sinh lượng lớn chất thải rắn đô thị, tuyến đường vận chuyển ngắn, tiết kiệm chi phí nên rút ngắn thời gian, giảm chi phí đầu tư. Chi phí xử lý cạnh tranh. Về phía nhà máy xi măng Lam Thạch cơ bản tuân thủ quy hoạch và khoảng cách an toàn. Chỉ cần điền đơn xin cấp lại giấy phép môi trường là có thể bổ sung thêm nội dung đồng xử lý rác thải sinh hoạt và có thể tiến hành lắp đặt thiết bị. Nếu được sử dụng tích cực, nó có thể đi vào hoạt động vào quý 2 năm 2026 và giúp tạo thêm một nhà máy xử lý rác thải đô thị trong tỉnh.
Với lượng rác thải sinh hoạt ngày càng tăng và yêu cầu bảo vệ môi trường ngày càng cao, việc đổi mới công nghệ, mở rộng quy mô, nâng cao năng lực, chất lượng xử lý rác thải sinh hoạt là nhiệm vụ cấp bách, góp phần xây dựng một Quảng Ninh xanh, sạch và bền vững.
Việt Hoa
